Θορίλια ι Μοράλ, Xoσέ

(José Zorrilla y Moral, Βαγιαδολίδ 1817 – Μαδρίτη 1893)). Ισπανός ρομαντικός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας. Σπούδασε στα πανεπιστήμια του Τολέδο και της Βαγιαδολίδ. Έζησε πολλά χρόνια στη Γαλλία και αργότερα εγκαταστάθηκε στο Μεξικό, όπου υπήρξε o επίσημος ποιητής του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού. Επέστρεψε στην Ισπανία το 1866 και το 1882 έγινε μέλος της Ακαδημίας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ισπανικού ρομαντισμού. Η λυρική ποίησή του, με πατριωτικά και θρησκευτικά θέματα, χαρακτηρίζεται από την περιγραφικότητά της, ενώ ο ίδιος ο Θ. εμφανίζεται απλώς ως επιδέξιος, γλαφυρός και καλός μιμητής του Ουγκό. Στις πολλές leyendas (μύθοι σε στίχους) που έγραψε, είναι εμφανής η λαϊκή του φλέβα, παρότι η αναπόληση του Μεσαίωνα καταλήγει συχνά να είναι μάλλον συμβατική και ξεπερασμένη για τον σημερινό αναγνώστη. Το πιο αξιόλογο και γνωστότερο μέρος του έργου του Θ. είναι τα δράματά του και κατά κύριο λόγο ο Δον Ζουάν Τενόριο (1844), που αποτελεί εξιδανικευμένη παραλλαγή της προσωπικότητας και του μύθου του Δον Ζουάν (στο έργο του Θ. η Ινές σώζει και εξαγνίζει τον πρωταγωνιστή). Είναι εμπνευσμένο κυρίως από τον τρόπο με τον οποίο είδαν την Ισπανία ο Μεριμέ, ο Μπλαζ ντε Μπιρί και ο οπαδός του κλασικισμού, Θαμόρα, παρά από την πρώτη θεατρική παρουσίασή της από τον Τίρσο ντε Μολίνα. Ο Θ. έγραψε πολλά άλλα θεατρικά έργα, με έντονη δράση και επιδέξια σκηνική δομή, όπως Ο υποδηματοποιός και ο βασιλιάς (1840-41), Σάντσο Γκαρθία (1844) κ.ά. Έργα του μεταφράστηκαν και στα ελληνικά.